जागतिकीकरण आणि त्याचे परिणाम

जागतिकीकरण किंवा ग्लोबलायझेशन हे शब्द इतक्या वेळा कानावर पडतात की नेमका त्याचा अर्थ काय आणि परिणाम काय याविषयी मनात कुतूहल जागं झालं. खरंतर सगळं काही आपल्या आसपासच घडतं आहेत. त्या होणार्‍या परिणामांची झळ आपल्याला बसते आहेच. हे जागतिकीकरण जर वाईट परिणाम करत असेल, तर मग आपण ते स्वीकारलंच का असावं? त्यामागची कारणं काय असावीत? पुढे वाचा

दिवाळीत दाखल झालेले १२ जीनियस वैज्ञानिक -जनादेश दिवाळी 2015

खरं तर ‘जीनियस’ हा प्रकल्प अनेक दिवसांपासून नव्हे तर अनेक वर्षांपासून आमच्या मनात घोळत होता! विज्ञान, तंत्रज्ञान, अर्थशास्त्र, मानसशास्त्र, व्यवस्थापन, साहित्य, चित्र-शिल्पकला, संगीत आणि समाज/राज्यशास्त्र अशा सगळ्या क्षेत्रांत ज्यांनी आख्ख्या जगाला एक वेगळा विचार करायला भाग पाडलं असे ७२ युगप्रवर्तक ‘जीनियस’ या मालिकेतून टप्प्याटप्प्यानं वाचकांसमोर आणायचं आम्ही ठरवलं. जग बदलण्याचा ध्यास घेतलेल्या या शोधकांनी आपल्या जगण्याची दिशाच बदलवली. त्यांनी आडवळणाची काटेरी वाट निवडली आणि झपाटल्यासारखे ते आपल्या ध्येयासक्तीच्या दिशेनं प्रवास करत राहिले. पुढे वाचा

जीनियस आईन्स्टाईन - वयम दिवाळी 2015

काही लोक या जगात जन्माला येतात आणि जग बदलवून टाकणारं असं काही अचाट कार्य करून जातात की त्यांना आपण विसरूच शकत नाही. ही सगळी माणसं ज्यांना आपण युप्रवर्तक म्हणू ती अनेक क्षेत्रांत आढळतात! विज्ञान, तंत्रज्ञान, मानसशास्त्र, गणित, शिक्षण, संगीत, कला आणि साहित्य अशा प्रत्येक क्षेत्रात आपल्या कार्यानं ठसा उमटवलेली ही माणसं जेव्हा आपल्याला पुस्तकातून भेटतात तेव्हा या सगळ्याच लोकांनी आपल्यावर - आख्ख्या मानवजातीवर किती उपकार करून ठेवलेत याची खात्री पटते.  पुढे वाचा

सहलेखन निर्मिती - निरंजन दिवाळी २०१५

त्या वेळी मी ठाणे जिल्ह्यातल्या मासवण या गावी आदिवासी सहज शिक्षण परिवार या संस्थेबरोबर शिक्षण विभाग प्रमुख म्हणून काम करत होते. एकदा औरंगाबादला गेले असताना माझी आणि अच्युत गोडबोले यांची यशवंतराव चव्हाण प्रतिष्ठान, मुंबई या संस्थेनं आयोजित केलेल्या कार्यक्रमानिमित्त ओळख झाली आणि त्यानंतर काहीच दिवसांत त्यांच्याबरोबर साहित्य, कविता, संगीत आणि चित्रकला या विषयांबरोबर चर्चा व्हायला लागल्या.  पुढे वाचा

साल्वादोर दाली - पुरुष उवाच दिवाळी 2015 

विसाव्या शतकातला साल्वादोर दाली हा अत्यंत प्रभावशाली, चतुरस्त्र व्यक्तिमत्त्व असलेला विचित्र आणि विक्षिप्त असा स्पॅनिश कलावंत होऊन गेला. त्याची सररिअ‍ॅलिझम शैलीत काढलेली चित्रं खूपच प्रसिद्ध आहेत. दालीनं आपल्या आयुष्यात 1500 वर चित्रं रंगवली आणि शेकडो चित्रं रेखाटली. चित्रकारितेबरोबरच त्यानं शिल्पकला, फोटोग्राफी, प्रिंटमेकिंग, फॅशन, जाहिरातक्षेत्र, लिखाण, फिल्ममेकिंग या सगळ्याच क्षेत्रात एक वेगळाच ठसा उमटवला. दालीचं काम सररिअ‍ॅलिस्टिक शैलीत जरी जास्त करून ओळखलं जात असलं तरी त्याची अनेक चित्रं ही अभिजात शैलीतली आणि रेनेसान्स काळाचा प्रभाव असलेली आहेत. पुढे वाचा

फ्रान्सिस्को- जोसे- द- गोया - युगांतर दिवाळी 2015

फ्रान्सिस्को जोसे द गोया हा स्पेनमधला एक महान प्रतिभावान चित्रकार म्हणून ओळखला जातो.  गोयाच्या चित्रांमधून स्पेनचा व्यक्तित्ववाद आणि त्या देशाचं हट्टी स्वच्छंद मन ठळकपणे दिसतं. गोयाच्या कुठल्याही चित्रात त्रयस्थ वृत्ती दिसत नाही. गोयाच्या प्रत्येक चित्रात गोयाही आपल्याला कळतनकळत दिसायला लागतो. स्पेनच्या राजदरबारात तो राजचित्रकार म्हणून मानाचं स्थान भूषवत असताना त्यानं राजघराण्यातल्या व्यक्तींची आणि चर्चची अनेक चित्रं रेखाटली होती. गोया हा स्वातंत्र्याचा आणि लोकशाहीचा पुरस्कर्ता होता. वृत्तीनं तो निडर असल्यामुळे त्याला बेछूट आणि बेभान होऊनल जगायला आवडे. पुढे वाचा

मिरीयम मकेबा - साप्ताहिक सकाळ दिवाळी 2015 

ग्रॅमी अ‍ॅवार्डनं सन्मानित झालेली दक्षिण आफ्रिकेतली प्रसिद्ध गायिका मिरीयम मकेबा  ही ‘ममा आफ्रिका’ या नावानं ओळखली जाते. ती सिव्हिल राईट्स अ‍ॅक्टिव्हिस्ट म्हणूनही जगभर प्रसिद्ध आहे.  १९६०च्या दशकात आफ्रिकन संगीत जगभर पहिल्यांदा कोणी नेलं असेल तर ते मरियम मकेबानं! १९५७ साली रेकॉर्ड झालेलं आणि त्याच साली अमेरिकेत प्रकाशित झालेलं तिचं ‘पाटा, पाटा’ हे गाणं खूपच गाजलं आणि त्यामुळे ती प्रकाशझोतात आली. पुढे वाचा

थिंक पॉझिटिव्ह - दिवाळी 2015

वर्तमानात जगायला आवडत असल्यामुळे कदाचित झालेल्या घटनांची खंत आणि भविष्याची चिंता मला फारशी वाटत नाही. पण हे वर्तमानात जगणं आणि आयुष्याकडे आशावादी नजरेनं पाहणं हे एकाच दिवसात घडलं नाही. त्यासाठी बर्‍यावाईट अनुभवांच्या, अडथळ्यांच्या आणि अडचणींच्या प्रवासातून जावं लागलं. प्रत्येक वळणावरच्या बर्‍यावाईट प्रसंगांनी खूप काही शिकवलं. प्रत्येक प्रसंगी मनात नकारात्मक विचार आले नाहीत असं नाही, पण त्याच वेळी सकारात्मक विचारही आले. तर कधी तो विचार घेऊन अनेक व्यक्ती समोर उभ्या राहिल्या. त्या विचारांनी, त्या व्यक्तींच्या आश्‍वासक वागण्यानं ही वळणं पार करत प्रवास करताना मजा आली, आजही येतेय. पुढे वाचा

वुल्फगँग अमॅडेअस मोत्झार्ट- ग्राहकहित दिवाळी 2015

ट्विंकल टि्ंवकल लिट्ल स्टार,
हाऊ आय वंडर व्हॉट यू आर
अप अबव्ह द वर्ल्ड सो हाय
लाईक ए डायमंड इन द स्काय पुढे वाचा

जोसेफ मेलॉर्ड टर्नर - पुरुष उवाच दिवाळी 2014

आकाशात ध्रुवतार्‍याचं जसं अढळस्थान आहे, तसंच चित्रकलेमध्ये टर्नरचं अढळस्थान आहे. टर्नर हा चित्रकार ‘द पेंटर  ऑफ लाईट’ म्हणून ओळखला जातो. त्यानं काढलेली निसर्गचित्रं बघताना आपण एका जादुई दुनियेत प्रवेश केल्याचा भास होतो. वयाच्या ७८व्या वर्षापर्यंत त्यानं ५५० तैलचित्रं, २००० जलरंगातली चित्रं आणि ३००० रेखाटनं इतक्या संख्येनं चित्रं काढली. हा एक चमत्कारच म्हणावा लागेल!   पुढे वाचा

सहलेखन: आनंददायी प्रक्रिया - सेतू दिवाळी अंक 2015

मासवणसारख्या आदिवासी भागात मी आदिवासी सहज शिक्षण परिवार या संस्थेत शिक्षण विभाग प्रमुख म्हणून काम करत असताना माझी ओळख अच्युत गोडबोले या चतुरा व्यक्तिमत्वाच्या अतिशय प्रसन्न आणि उत्साही व्यक्तीबरोबर झाली. पहिल्याच भेटीपासून औपचारिकता किंवा परकेपण जवळपास फिरकलंच नाही. मी ज्या भागात काम करत होते, तिथे त्या वेळी मोबाईलचे टॉवर्स वगैरे झाले नसल्यानं आमचा संपर्क होणं ही खूपच कठीण गोष्ट होती.  पुढे वाचा

खंडहर सांगताहेत ‘मांडू’ची गोष्ट!

सहज बोलता बोलता अचानकपणे मांडूला जायचं ठरलं आणि मी, अपूर्व, अंजली आणि यमाजी मालकर २८ फेब्रुवारीच्या भल्या पहाटे मांडूकडे कूच केलं. मांडूला राहण्यासाठी यमाजीनं ऑनलाईन बुकिंग करून टाकलं होतं आणि प्रवासात रस्ता दाखवायला गुगलमावशी तैय्यार होत्या.  पुढे वाचा

वेध कट्टा-पल्लवी आणि प्राची गोडबोले

'वेध' हा डॉक्टर आनंद नाडकर्णी यांच्या पुढाकाराने सुरु झालेला उपक्रम गेली अनेक वर्षं महाराष्ट्रातल्या १० जिल्ह्यांमध्ये सुरू असून पुण्यातही गेली १० वर्षं सातत्यानं संपन्न होतो आहे. वर्षभरानंतर होणार्‍या भेटीपेक्षा सातत्यानं सगळ्यांशी जोडलेलं राहावं, परस्परांत संवाद व्हावा या हेतूनं वेध कट्टयाची पुण्यात सुरूवात झाली. प्रत्येक महिन्यात एका कार्यक्रमाचं आयोजन केलं जातं. पहिल्या कट्टयापासूनच हा संवाद रंगत गेला.  पुढे वाचा

किशोरची 'किरणं' वेध कट्टयावर !

पुणे वेध कट्टयावरची सायंकाळ काल चांगलीच रंगली. किशोर मासिकाचे संपादक किरण केंद्रे यांच्यासोबत गप्पा मारायच्या होत्या. आम्ही पोहोचताच काहीच वेळात कार्यक्रम सुरू झाला.  पुढे वाचा

सलाम जिद्दीला............वेध, परभणी 2017

परभणी इथे संपन्न होणार्‍या तिसर्‍या वेध उपक्रमात सारंग गोसावी आणि अभिजीत थोरात या दोन सुपरहिरोंना घेऊन २६ नोव्हेंबरला सकाळी परभणी रेल्वेस्थानकावर पोहोचले. डॉ. आनंद नाडकर्णी यांचा ७६ वा वेध उपक्रम सकाळी साडेनऊ वाजता परभणीच्या कृषी विद्यापीठात सुरू झाला. 
या उपक्रमात संगणक शब्दकोषाचा जनक सुनिल खांडबहाले, स्लमडॉग सीए म्हणून प्रसिद्ध पावलेला अभिजीत थोरात, सामाजिक कार्यकर्ती आणि बंडखोर नायिका गुंजन गोळे, काश्मीरमध्ये जाऊन काम करणारा असीम फाऊंडेशनचा संस्थापक सारंग गोसावी आणि कार्व्हरला घराघरांत नेऊन पोहोचवणार्‍या लेखिका वीणा गवाणकर सामील झाले होते.  पुढे वाचा